قانون، سازی زهی و مضرابی است که ریشه‌های آن به گذشته‌های دور ایران می‌رسد. این ساز که به خانواده سیتار تعلق دارد، در سده‌های میانه به اروپا راه یافت و با نام‌های Canon یا miocanon شناخته می‌شد.
- ساختار
قانون دارای جعبه‌ای چوبی به شکل ذوزنقه است که سیم‌های آن بر روی دو دسته چوبی کشیده شده‌اند. سیم‌ها با مضراب‌های مخصوصی نواخته می‌شوند و صدایی دلنشین و ملایم تولید می‌کنند.
- صدا
صدای قانون بسیار دلنشین و آرامش‌بخش است و به دلیل گستردگی رجیستر صوتی، قابلیت اجرای انواع موسیقی از جمله موسیقی کلاسیک ایرانی، موسیقی دستگاهی و حتی موسیقی معاصر را دارد.
- نواختن
نواختن قانون نیاز به مهارت و تمرین فراوان دارد. نوازنده با استفاده از دو انگشت سبابه و دو مضراب، سیم‌ها را به ارتعاش در می‌آورد و ملودی‌های زیبا را خلق می‌کند.
خرید قانون
اگر به خرید قانون علاقه‌مند هستید، نکات زیر به شما کمک خواهد کرد:
- نوع چوب
چوبی که برای ساختن قانون استفاده می‌شود، تاثیر زیادی بر روی کیفیت صدا و عمر ساز دارد. چوب‌های مرغوب مانند گردو، توت و آبنوس، صدایی گرم‌تر و ماندگارتر تولید می‌کنند.
- تعداد سیم
قانون‌ها در تعداد سیم‌های مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام صدای متفاوتی دارند. قانون‌های 32 سیمه و 36 سیمه از رایج‌ترین انواع هستند.
- کیفیت ساخت
دقت در ساخت ساز، از جمله تنظیم دقیق سیم‌ها و دسته، بر روی کیفیت صدای قانون تاثیرگذار است.
- قیمت
قیمت قانون بسته به نوع چوب، تعداد سیم، کیفیت ساخت و برند سازنده، متفاوت است.
قیمت قانون
قیمت قانون بسیار متغیر است و از چند میلیون تومان تا چند ده میلیون تومان متغیر است. عوامل مختلفی بر روی قیمت قانون تاثیرگذار هستند، از جمله:
چوب‌های مرغوب‌تر قیمت بیشتری دارند.
قانون‌های با تعداد سیم بیشتر، گران‌تر هستند.
سازهای با کیفیت ساخت بالاتر، قیمت بیشتری دارند.
برندهای معروف و با سابقه، محصولات خود را با قیمت بالاتری عرضه می‌کنند.
قانون‌های دست‌ساز به دلیل دقت و ظرافت بیشتری که در ساخت آن‌ها به کار می‌رود، گران‌تر هستند.
نکات مهم هنگام خرید قانون
قبل از خرید قانون، حتما با یک متخصص موسیقی مشورت کنید تا با توجه به سطح مهارت و نیازهای خود، ساز مناسب را انتخاب کنید.
قبل از خرید، حتما ساز را به طور کامل آزمایش کنید و از کیفیت صدا و ساخت آن اطمینان حاصل کنید.
برای اطمینان از اصالت و کیفیت ساز، از فروشگاه‌های معتبر و دارای مجوز خرید کنید.
از فروشنده گارانتی معتبر دریافت کنید تا در صورت بروز هرگونه مشکل، بتوانید ساز را تعمیر یا تعویض کنید.
قانون سازی است که به دلیل اصالت ایرانی و صدای دلنشین، مورد توجه بسیاری از علاقه‌مندان به موسیقی قرار گرفته است. اگر به یادگیری این ساز زیبا علاقه‌مند هستید، با انتخاب یک قانون با کیفیت و تمرین مداوم، می‌توانید به نتایج دلخواه خود دست پیدا کنید.
معایب ساز قانون
ساز قانون، با تمام زیبایی و ظرافتش، دارای برخی معایب است که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ساز قانون، وزن بالای آن است. این وزن زیاد، حمل و نقل آن را دشوار کرده و برای نوازندگان مبتدی و کودکان، حمل و نقل و نواختن آن را خسته‌کننده می‌کند.
تعداد سیم‌های زیاد و حساسیت بالای آن‌ها، کوک کردن ساز قانون را به یک فرآیند زمان‌بر و پیچیده تبدیل کرده است. کوچک‌ترین تغییرات دما و رطوبت محیط، کوک ساز را به هم می‌ریزد و نیاز به کوک مجدد دارد.
برخلاف سازهایی مانند تار و کمانچه، منابع آموزشی جامع و طبقه‌بندی‌شده‌ای برای ساز قانون وجود ندارد. این موضوع، یادگیری و پیشرفت در این ساز را برای علاقه‌مندان دشوارتر می‌کند.
ساز قانون هنوز یک سیستم نت‌نویسی مشخص و استاندارد ندارد. این مسئله، تبادل اطلاعات و آموزش موسیقی برای نوازندگان قانون را با چالش مواجه می‌کند.
ساخت یک ساز قانون با کیفیت، هزینه بالایی دارد. علاوه بر این، خرید لوازم جانبی مانند مضراب و انگشتانه نیز هزینه‌های اضافی را به همراه دارد.
مزایای ساز قانون
با وجود معایبی که ذکر شد، ساز قانون مزایای منحصر به فردی دارد که آن را به یکی از سازهای محبوب موسیقی ایرانی تبدیل کرده است:
صدای ساز قانون، بسیار دلنشین و گسترده است و می‌تواند طیف وسیعی از احساسات را منتقل کند. این ساز، قابلیت اجرای قطعات پیچیده و ملودیک را دارد.
نوازندگان قانون می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های مختلف، صداهای متنوعی از ساز خود بگیرند و قطعات موسیقی پیچیده‌ای را اجرا کنند.
ظاهر ساز قانون بسیار زیبا و ظریف است و می‌تواند به عنوان یک اثر هنری نیز مورد توجه قرار گیرد.
ساز قانون را می‌توان در سبک‌های مختلف موسیقی ایرانی، از جمله موسیقی کلاسیک، سنتی و تلفیقی به کار برد.
ساز قانون، یکی از سازهای اصیل ایرانی است و یادگیری و نواختن آن، به حفظ و گسترش فرهنگ و موسیقی ایرانی کمک می‌کند.
تاریخچه قانون
تاریخچه دقیق پیدایش ساز قانون به طور کامل مشخص نیست، اما برخی منابع، آن را به دوران باستان نسبت می‌دهند. برخی معتقدند که ساز قانون از سازهای باستانی مانند عود و سه‌تار مشتق شده است.
در طول تاریخ، ساز قانون تغییرات زیادی کرده و در دوره‌های مختلف، از نظر شکل ظاهری و تعداد سیم‌ها، دستخوش تحول شده است. در گذشته، ساز قانون بیشتر در موسیقی دستگاهی و سنتی ایرانی استفاده می‌شد، اما در سال‌های اخیر، نوازندگان بسیاری تلاش کرده‌اند تا این ساز را در سبک‌های موسیقی مدرن نیز به کار ببرند.
نکات مهم در مورد تاریخچه ساز قانون
- قدمت
تاریخچه دقیق ساز قانون به طور کامل مشخص نیست، اما برخی منابع، آن را به دوران باستان نسبت می‌دهند.
- تغییرات
ساز قانون در طول تاریخ تغییرات زیادی کرده است.
- کاربرد
در گذشته، بیشتر در موسیقی دستگاهی و سنتی ایرانی استفاده می‌شد، اما در سال‌های اخیر، در سبک‌های موسیقی مدرن نیز به کار می‌رود.
ساز قانون، با وجود معایبی مانند وزن زیاد و کوک پیچیده، به دلیل صدای دلنشین و قابلیت‌های فنی بالا، یکی از سازهای محبوب موسیقی ایرانی است. تاریخچه طولانی و ریشه‌های عمیق این ساز در فرهنگ ایرانی، آن را به یک ابزار ارزشمند برای نوازندگان و علاقه‌مندان به موسیقی تبدیل کرده است.
تکنیک‌های نواختن ساز قانون
نوازندگی ساز قانون، به دلیل تعداد سیم‌های زیاد و گستردگی دامنه صوتی آن، نیازمند تسلط بر تکنیک‌های متنوعی است. برخی از مهم‌ترین تکنیک‌های نواختن ساز قانون عبارتند از:
- مضراب‌زنی
اصلی‌ترین تکنیک نواختن ساز قانون است. نوازنده با استفاده از مضراب، سیم‌ها را به ارتعاش در می‌آورد. انواع مختلف مضراب‌زنی، مانند مضراب‌زنی تند، کند، سبک و سنگین، به نوازنده امکان می‌دهد تا طیف وسیعی از صداها را تولید کند.
- گلیساندو
کشیدن مضراب روی سیم‌ها به صورت پیوسته، صدایی لرزان و ممتد ایجاد می‌کند. گلیساندو در موسیقی ایرانی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد و به موسیقی رنگ و لعاب خاصی می‌بخشد.
- ویبراتو
لرزاندن انگشت روی سیم، صدایی لرزان و گرم ایجاد می‌کند. ویبراتو به موسیقی عمق و احساس بیشتری می‌بخشد.
- تکیه
با فشار دادن انگشت روی سیم و سپس رها کردن آن، صدایی کوتاه و بم ایجاد می‌شود. تکیه در موسیقی ایرانی برای ایجاد تأکید بر برخی نت‌ها استفاده می‌شود.
- تریل
به سرعت بالا و پایین بردن انگشت روی دو سیم مجاور، صدایی لرزان و سریع ایجاد می‌کند. تریل در موسیقی ایرانی برای ایجاد حس حرکت و تحرک استفاده می‌شود.
- پیتزیکاتو
چیدن سیم‌ها با انگشت به جای مضراب‌زنی، صدایی خشک و کوتاه ایجاد می‌کند. پیتزیکاتو در موسیقی ایرانی برای ایجاد کنتراست با صداهای نرم و ملایم استفاده می‌شود.
- دراب
ضربه زدن به بدنه ساز با کف دست، صدایی بم و کوبنده ایجاد می‌کند. دراب در موسیقی ایرانی برای ایجاد ریتم و تأکید بر برخی بخش‌های موسیقی استفاده می‌شود.
انواع ساز قانون
ساز قانون در طول تاریخ تغییرات زیادی کرده و در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف ساخته شده است. برخی از انواع رایج ساز قانون عبارتند از:
- قانون کلاسیک
این نوع قانون، رایج‌ترین نوع قانون است و در موسیقی کلاسیک ایرانی استفاده می‌شود. قانون کلاسیک دارای تعداد سیم‌های زیاد و بدنه‌ای بزرگ است.
- قانون کوچک
این نوع قانون، کوچک‌تر از قانون کلاسیک است و حمل و نقل آن آسان‌تر است. قانون کوچک بیشتر برای آموزش و اجرای قطعات ساده‌تر استفاده می‌شود.
- قانون باس
این نوع قانون، بزرگ‌تر از قانون کلاسیک است و صدای بم‌تری دارد. قانون باس در ارکسترهای بزرگ و برای اجرای قطعات پیچیده استفاده می‌شود.
نوازندگان مشهور ساز قانون
ساز قانون، در طول تاریخ، نوازندگان بسیار ماهری داشته است. برخی از نوازندگان مشهور ساز قانون عبارتند از:
- پروین خواجه امینی
از پیشگامان نوازندگی قانون در ایران بود و نقش مهمی در معرفی این ساز به نسل‌های جدید داشت.
- پرویز مشکاتیان
یکی از بزرگ‌ترین نوازندگان و آهنگسازان موسیقی ایرانی بود که از ساز قانون به عنوان یکی از سازهای اصلی در آثار خود استفاده می‌کرد.
- حسین علیزاده
نوازنده و آهنگساز برجسته‌ای است که از ساز قانون به عنوان یکی از سازهای اصلی در آثار خود استفاده می‌کند.
- سحر ابراهیم
از نوازندگان جوان و با استعداد ساز قانون است که در سال‌های اخیر به شهرت زیادی رسیده است.
نقش ساز قانون در موسیقی ایرانی
ساز قانون، از دیرباز نقش مهمی در موسیقی ایرانی داشته است. این ساز، به دلیل صدای دلنشین و قابلیت‌های فنی بالا، در بسیاری از دستگاه‌ها و گوشه‌های موسیقی ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساز قانون، به موسیقی ایرانی رنگ و لعاب خاصی بخشیده و در انتقال احساسات و مفاهیم عمیق، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.
ساز قانون، به دلیل قابلیت اجرای همزمان ملودی و هارمونی، می‌تواند نقش تک‌نوازی و همراهی را به طور همزمان ایفا کند. همچنین، ساز قانون می‌تواند با سایر سازهای ایرانی مانند تار، سه تار و کمانچه، ترکیب‌های بسیار زیبایی ایجاد کند.
آموزش ساز قانون
آموزش ساز قانون، نیازمند صبر، پشتکار و علاقه‌مندی فراوان است. یادگیری ساز قانون، به دلیل تعداد سیم‌های زیاد و تکنیک‌های پیچیده آن، نیازمند آموزش‌های اصولی و تمرین مداوم است.برای آموزش ساز قانون، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد:
آموزش خصوصی، بهترین روش برای یادگیری ساز قانون است. در آموزش خصوصی، استاد به صورت مستقیم به هنرجو آموزش می‌دهد و می‌تواند به سؤالات او به طور کامل پاسخ دهد.
آموزش گروهی، برای افرادی که می‌خواهند در کنار دیگران ساز قانون را یاد بگیرند، مناسب است. در آموزش گروهی، هنرجویان می‌توانند از تجربیات یکدیگر بهره‌مند شوند.
آموزش آنلاین، برای افرادی که به دلایل مختلف نمی‌توانند در کلاس‌های حضوری شرکت کنند، مناسب است. در آموزش آنلاین، هنرجویان می‌توانند در هر زمان و مکانی که بخواهند به آموزش‌ها دسترسی داشته باشند.
نکات مهم در آموزش ساز قانون
انتخاب یک استاد با تجربه و مجرب، یکی از مهم‌ترین عوامل در موفقیت آموزش ساز قانون است.
تمرین مداوم، کلید موفقیت در یادگیری هر سازی است.
یادگیری ساز قانون، نیازمند صبر و حوصله است. نباید انتظار داشته باشید که در مدت زمان کوتاهی به یک نوازنده حرفه‌ای تبدیل شوید.